Çocuklarda kasık fıtığı nedir
Çocuklarda kasık fıtığı, karın içindeki doku ve organların, kasık kanalındaki doğumsal bir açıklık yoluyla dışarı çıkmasıdır. Vaktinde yanlışsız bir biçimde müdahale edilmediğinde, organ kaybına hatta mevte dahi neden olabilir. Yaklaşık her 100 erkek çocuğundan 3 ünde kasık fıtığı gelişir. Kız çocuklarında kasık fıtığına daha az rastlanır ve kızlarda fıtıklaşan organ çoğunlukla barsak değil yumurtalıklardır. Erken doğan yahut doğum kilolusu düşük
olan bebeklerde fıtığa çok daha sık rastlanır.
Çocuklarda kasık fıtığı yetişkinlerden farklı mıdır?
Çocuklardaki kasık fıtığı hem oluşumu, hem de ameliyat tekniği olarak yetişkinlerden farklılık gösterir. Çocuklarda görülen kasık fıtığının, erişkinlerdeki üzere kendini zorlamayla ilgisi yoktur. Çocuk fıtıkları doğumsal sebeplerle ortaya çıkar. Olağanda doğumdan sonra kapanması gereken kasık kanalının açık kalması sonucu meydana gelir.
Çocuklarda kasık fıtığı nasıl oluşur? Hidrosel nedir nasıl oluşur?
Anne rahmindeyken erkek bebeklerin testisleri (erkek yumurtası), karın içinde böbreklere yakın yerleşmektedir. Bebek gelişimiyle birlikte, gelişmelerini tamamlarken, birinci oluştukları bu yerden aşağıya hakikat inerek, bir göç gerçekleştirip, olmaları gereken yer olan skrotuma (torbaya) yerleşirler. Erkek yumurtası torbaya inerken, beraberinde periton denilen karın içini kaplayan zar, kasık kanalına yanlışsız sürüklenir ve kasık kanalında bir
kese oluşur. Bu kanal, olağan kurallarda doğumla bir arada fonksiyonunu kaybederek kapanır. Kızlarda ise tıpkı kanaldan, rahimin karın içinde sabit durmasına yardımcı bağlardan birisi (round ligaman) geçer, misal sistemle, kasık kanalında zardan bir kese oluşur. Olağanda bu kanal da, doğum sonrası fonksiyonunu kaybederek kapanır. İşte bu kanalın kapanmadığı durumlarda, karın boşluğu ile skrotum ismi verilen torbalar (kızlarda genital
bölge) ortasında, bir bir ucu karın boşluğunda bir ucu torbada olan bir kesecik oluşur ki; karın içinden barsakların, karın içi organların üzerini kaplayan omentum ismi verilen yağ katmanının, kızlarda yumurta ve tüplerin bu kanala girmesi fıtık oluşumuna yol açar. Şayet kanal açıklığı darsa ve yalnızca karın içi sıvısının geçmesine müsaade veriyorsa bu durumda fıtık gibisi Su toplaması meydana gelir. Tıp lisanında “Hidrosel” olarak bilinen bu
hastalığın halk ortasında ki ismi ise “Su fıtığı” dır. Şayet açık kalan kanal genişse, bu kanaldan karın içindeki organlar ve en sık olarak da barsak fıtıklaşır. İşte bu gerçek kasık fıtığıdır.
Çocuklarda kasık fıtığının belirtileri nelerdir?
Kasık fıtığı olan çocuklar, kasık bölgesinde, torbada yahut kız çocuklarında kasıkta yahut daha aşağıda genital bölgede beliren ve kaybolan ağrısız bir şişlik yahut tümsek öyküsü ile müracat ederler. En sık sağda görülür. Ikınma, ağlama, öksürme üzere karın içi basıncının arttığı durumlarda, bu şişlik daha bariz hale gelir. Bu karın içi basınç artımı azaldığı takdirde bu şişlik de kaybolur. Çok ilerlemiş durumlarda fıtıklaşma çocuğun torbalarını
dolduracak kadar aşağı, testislerin yanına kadar inebilir. Fıtık sıkışmadıkça ağrı yapmaz fakat huzursuzluk, rahatsızlık yapabilir. Daha büyük çocuklarda ayakta günlük aktivitelerde şişlik ortaya çıkar uzandığında yahut uyurken azalır yahut kaybolur Şişlik üzerine basıldığında, şişliğin kaybolmasına redüksiyon yahut fıtığın redükte edilmesi denir. Kasık bölgesinde redükte edilebilen bir şişlik ya da vakit zaman ortaya çıkıp sonra
kaybolan bir şişlik kasık fıtığı teşhisini mutlaklaştırır. Çocuklarda kasık fıtıklarının çok büyük bir çoğunluğunda, aile hikayesi ve hekimin
muayenesi ile teşhis konulabilmektedir. Kuşkulu durumlarda ve karşı tarafın değerlendirilmesinde, fıtık ile hidroselin ayrılmasında ultrasonografi tanıya yardımcıdır.
Hangi yaşta daha sık görülür?
Çocuklarda kasık fıtığı, doğumdan başlayarak her yaşta görülebilir. Üçte birinin tanısı birinci 6 ay içerisinde konulmaktadır. %90'ı 2 yaş'tan evvel bulgu verir. Görülme sıklığı, olağan müddet ve kiloda doğanlarda % 1-3’tür. Sağ tarafta görülme sıklığı % 60, sol tarafta %30, iki tarafta ise % 5-10 ortasında değişir. Erken doğmuş ve kilosu düşük bebeklerde daha sık görülür. Erken doğmuş çocuklarda bu oran %30 a kadar çıkabilir. Erkeklerde rastlanma oranı kızlardan 8–9 kat fazladır. Kasık fıtığına erkeklerde, erken doğanlarda, düşük doğum yüklü bebeklerde, inmemiş testis, kalça çıkığı, bağ dokusu hastalıkları ailede fıtık hikayesi olan çocuklarda daha sık rastlanır.
Fıtık kuşkusu olunca ne yapılmalıdır?
Çocukluk çağında, kasıkta fark edilen, vakit zaman ortaya çıkıp, bizatihi ya da elle basmakla kaybolabilen şişlik, akla öncelikle kasık fıtığını getirmelidir. Çocukta kasık fıtığı kuşkusu varsa, en kısa vakitte bir çocuk cerrahı tarafından kıymetlendirilerek, teşhisinin katılaştırılması gerekir. Teşhis mutlaksa kasık fıtığı, karın içi organlarının sıkışarak boğulması riskini ve testisinde ziyan görmesini engellemek için, mümkün olan en kısa vakitte, yani
muhakkak bir yaş yahut aya kadar beklenilmeden, ameliyat edilerek tedavi edilmelidir. Burada mutlaka bir yaş sonu kelam konusu değildir.
Fıtık tehlikeli midir?
Fıtık mümkün olan en kısa vakitte tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavide gecikmeler olduğunda barsak düğümlenmeleri, barsak ve yumurtalık çürümeleri meydana gelebilir ve birkaç saat içinde gerçek müdahaleler yapılmazsa sıkışan organların beslenmeleri bozulabilir ve organlarda çürüme meydana gelebilir
Fıtığın boğulması ne demektir?
Kasık fıtığı olan çocukların % 10'u fıtığın boğulması sebebi ile gelir. Boğulma, fıtık kesesi içerisine giren, karın içi organların burada sıkışmasına bağlıdır. Şişlik üzerine yapılan, yumuşak bir baskıyla, karın içine gönderilemeyen fıtığa “boğulmuş fıtık” denir. Bu durumda çocukta huzursuzluk, ağrı ve kusma ortaya çıkabilir. Bu biçimde devam ederse dışkı yapamama ve karın şişliği ortaya çıkabilir. Uzun süren fıtık boğulması nedeniyle, bağırsakları besleyen damarlar sıkışarak, bağırsak çürümesi denilen ve acil cerrahi müdahele gerektirebilen, hayatı tehdit eden durumlar ortaya çıkabilir. Çocuğun testiside bu sıkışmadan ziyan görebilir.
Boğulmuş fıtığın tehlikesi nedir neler yapılır?
Çocuklarda kasık fıtığı bilhassa oluşturabileceği komplikasyonlarla epeyce tehlikeli bir hastalıktır. Fıtığın içine giren barsağın boğulma ihtimali %5-18 dir. Boğulmuş fıtıkların 2/3ü bir yaşa kadar görülür. Yaş ne kadar küçükse boğulma riski o kadar fazladır. kızlarda kese içindeki yumurtanın sıkışarak gangren olabilme ihtimali %27 dir. Boğulmuş fıtıkların yaklaşık %80’inde fıtık redükte edilebilir. Bu durumda gecikme çocuğun hayatını tehdit edebilir, fıtık kesesine girerek sıkışan organların kanlanmaları ve beslenmeleri birkaç saat içinde bozulur ve çürüme meydana gelebilir. Organ kaybına neden olabilir, acil ameliyat gerektirebilir. Çocuklarda özelliklede bebeklerde acil ameliyat her mevzuda riski artırır. Burada fıtığın tekrar etme ihtimalide olağan ameliyata nazaran fazladır. Ayrıyeten yumurta, tüpler, testis ve barsaklarda ziyan görme yahut kayıp sözkonusu olabilir
En Kısa Müddette Ameliyat Şart
Bebek ve çocuklarda kasık fıtığı, ameliyatsız iyileşmez. Bir günük de olsa, daha büyükte olsa, kasık fıtığının tek tedavisi ameliyattır. Bu ameliyat acil değil lakin tez yapılması gereken bir ameliyattır. Teşhis konulduktan sonra 2-3 gün içinde ameliyat gerçekleştirilmelidir. Beklenmesi gereken bir yaş ya da mühlet kelam konusu değildir. Üstte bahsettiğimiz, kasık fıtığı kesesi içine giren bağırsak, omentum denilen yağ dokusu ve yumurtalıklar, bu kese içinde sıkışıp kalırlarsa tedavisi çok güç durumlar karşımıza çıkabilir. İnkarserasyon ya da fıtık boğulması denilen bu durumda çocuk ya da bebeğin hayatı risk altına girebilir, ayrıyeten organ kaybı riski de beraberinde gelir.Yenidoğan ağır bakım ünitesinde yatan yenidoğanlarIn ameliyatları da hastaneden çıkmadan, hasta taburcu edilmeden yapılmalıdır. Hidrosel ismini verdiğimiz su fıtıklarında ise özel birtakım durumlar dışında ameliyat için 1- 1,5 yaşa kadar beklenebilir Bu özel durumlara ve erken ameliyata deneyimli çocuk cerrahisi uzmanları karar vermelidirler.
Fıtık ameliyatı güç mudur?
Şayet çocuk acil koşullar olmadan, tespit edildikten çabucak sonra uygun koşullarda ameliyata alınırsa, bu ameliyat sıkıntı bir ameliyat değildir. Çocuk cerrahisi pratiğinde en sık yapılan ameliyatlardır. Gerçek cerrahi teknikler uygulandığında ve çocukla uğraşan tecrübeli doktorlarca yapıldığında güç bir ameliyat değildir, Biz hastanemizde bu ameliyatı “günübirlik cerrahi” olarak uygulamaktayız. Hastaların değerli bir kısmı ameliyattan 2–3 saat kadar
sonra meskenlerine gidebilir ve hastanede yatmaları gerekmez.
Kasık fıtığı ameliyatı
Bebek ve çocuklarda kasık fıtığı ameliyatı günübirlik bir ameliyattır. Yani bebek ameliyat için getirilir, ameliyatı yapıldıktan 2-3 saat sonra çocuk konutuna gönderilebilir. Bu ameliyat, genel anestezi altında yapılır. Tecrübeli bir çocuk anesteziyologunun elinde riskli bir anestezi değildir. Ameliyat öncesinde, anestezi açısından kimi testler yapılarak, çocuk ameliyata hazırlanır. Çok korkan büyük çocuklarda gerekirse sakinleştirici ilaçlar verilebilir. Kasık bölgesinden yapılan 1 cm’lik bir kesiden çok rahatlıkla yapılabilen bir ameliyattır. Eldiven parmağı halindeki fıtık kesesi bulunarak, erkeklerde sperm kanalı ve testisin damarlarından, bunlara ziyan vermeden dikkatli bir formda ayrılır ve karın içine girdiği iç kanal düzeyinden bağlanan kese kesilerek çıkartılır. Cilt estetik ve emilebilir dikişlerle kapatılır, hiç bir biçimde dikiş almaya ya da pansumana gerek yoktur. Ameliyattan 3 saat kadar sonra hastalar birinci beslenmelerini takiben konutlarına yollanırlar ağrı kesicilere nadiren gereksinim duyulmaktadır
Kasık fıtığı kısırlığa neden olur mu?
Tedavide gecikme, değişik nedenlerle testislere ziyan verebilir. Öncelikle, fıtığın sıkışıp boğulması, testise ilişkin damarlara baskı yaparak , yumurtanın olumsuz etkilenmesiyle olağan gelişmesini bozabilir yahut çürüyerek kaybına sebep olabilir. Başka ve daha kıymetli bir kısırlık nedeni de bu operasyonun tecrübesiz ellerde ve çocuklara uygun olmayan, yetişkin gibisi prosedürlerle ameliyat edilmesiyle oluşan testis zararlarıdır. O nedenle bu ameliyatlar, kesinlikle tecrübeli çocuk cerrahları tarafından yapılmalıdır.
Fıtık tekrarlar mı?
Ameliyat olan tarafta fıtığın tekrarlaması ihtimali ise ehil ellerde sıfıra yakındır. Uzun mühlet izlemde hem görsel hem de fonksiyonel olarak rastgele bir sorun ortaya çıkmamaktadır. Öte yandan, sağ ve sol olmak üzere iki kasık kanalımız mevcuttur, bu iki kanal birbirinden bağımsız olarak fıtık oluşturabilir. Hasebiyle tek taraflı ameliyatlardan sonra öbür kasıkta fıtık olma ihtimali vardır. Bilhassa sol tarafta kasık fıtığı varsa, sağ tarafta çok yüksek oranda fıtık ortaya çıkabilir. Fakat bu bir tekrarlama değil başka kasıkta yeni gelişmedir. Bu ihtimal erkek çocuklarda daha az, kızlarda ise çok daha fazladır. Bu durumda tekrar ameliyat zarurî olduğu için ameliyat öncesi dikkatli bir kıymetlendirme yapmak gereklidir.
Ameliyattan Sonra İzlem Gereklimidir?
Ameliyattan bir gün sonra hastalar denetime çağrılır. Pansumanı açılır ve açık bırakılır. Ayrıca pansumana yahut herhagi bir şey sürülmesine gerek yoktur. Ameliyat bölgesinde ve torbada yapılan sürece bağlı şişlikler olabilir, olağanda bu şişlikler 1-2 ay içinde yavaşça kaybolur. Uzun vadeli takipte fıtığın tekrarlaması çok enderdir.
Kaynak: Doktor Sitesi