Sarsıntı bölgesinde enfeksiyon riskine dikkat! Prof. Dr. Faruk Aydın açıkladı
Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan; Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ’da büyük bir yıkıma yol açan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntıya bağlı olarak, bu günlerden itibaren oluşabilecek sağlık problemleri gündeme geldi.
Bu sağlık problemlerine ait açıklama da Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Faruk Aydın’dan geldi. Aydın, afetzedelerin güçlü ömür şartlarının çeşitli enfeksiyonlara yer oluşturabileceğini tabir ederek, afet sonrası enfeksiyon idaresinin değerine ve tedbire yollarına değindi.
Bölgede yaşayan afetzedelerin kuvvetli hayat şartlarının, çeşitli enfeksiyonlara da taban oluşturduğunu tabir eden Prof. Dr. Faruk Aydın “Öncelikle afete uğrayan insanların travma nedenli sağlık meselelerine süratli iştirak edebilen mikrobiyal casuslar karşımıza çıkarken sırasıyla beslenme bozukluğu, hijyen şartlarının yetersizliği, toplu ve çok yakın temas, çeşitli araç ve gereçlerin toplu kullanılması nedeniyle kimi tehlikeler bizi beklemektedir” dedi. Tabipler ve sağlık çalışanlarının bu hususlara dikkatinin hem kamusal hem sivil tertiplerle çekilmeye çalışıldığını söyleyen Prof. Dr. Faruk Aydın, yapılması gerekenlerin ve önerilecek metotların spot bilgiler halinde sarsıntı bölgesinde hizmet veren doktor ve sağlık çalışanlarına ulaştırıldığını tabir etti.
ENFEKSİYONLARA DİKKAT!
Bu enfeksiyonların önlenebilmesi için öncelikle yaraların uygun formda antisepsisi değer arz etmektedir. Tıpkı vakitte ilgili bireylerin en yakın sağlık kuruluşunda tetanoz aşısı olması gerekmektedir, zira sanılanın tersine her yaş kümesinden insanın tetanoz aşısı yaptırmaya gereksinimi vardır.
Çadır kent ve konteyner alanları üzere afetzedelerin bir ortada yaşadığı ortamlar teneffüs yolu hastalıklarına karşı risk oluşturmaktadır. Çalışmalar göstermektedir ki afetlerden sonra en sık teneffüs yolu enfeksiyonlarına ait salgınlar görülmektedir.
MASKE KULLANIMI VE HİJYEN ÇOK ÖNEMLİ!
Solunum yolu etkenleri damlacıklar ve hava yolu ile bulaşmakta olup maske kullanımı bu etkenlerin bulaşını önlemektedir, bu nedenle bölgede yaşayan afetzedelerin bilhassa bir ortada bulundukları ortamlarda maske kullanması kıymetlidir.
Ayrıca bölgede hizmet veren sağlık çalışanının kendisini, hastaları ve öteki çalışma arkadaşlarını müdafaası ismine maske kullanması önerilmektedir. Teneffüs yolu enfeksiyonlarında salgın oluşturmasından telaş ettiğimiz etkenlerin başında Influenza, Respiratuar Sinsityal Virus ve SARS-CoV-2 gelmektedir. İlgili virüsler lipid bir zarf katmanı ile çevrili olup uygun antisepsi ve dezenfeksiyon teknikleri ile bulundukları yüzeyden yok edilebilmektedir.
Bu hedefle alkol bazlı antiseptikler elde bulunan virüslerin lipid katmanını eritmekte, sabun kullanımı virüslerin etrafını sarmakta ve su ile ortadan kaldırılmalarını sağlamaktadır. EPA’ya kayıtlı dezenfektanlar ise etraf dezenfeksiyonunda kullanılmaları durumunda ilgili virüslerin etraftan uzaklaştırılmasında tesirli olmaktadır.
KIZAMIK DA HAVA YOLU İLE BULAŞIYOR!
Bu virüslere ek olarak kızamık virüsü hava yolu ile yayılan çok bulaşıcı bir virüstür. Hasta kişinin etrafındaki her yaş kümesinden her 9 şahıstan 10’u şayet bağışık değiller ise enfekte olur. Bu nedenle çocukluk çağında kızamık aşısının yapılması çok değerlidir. Tıpkı vakitte, bir teneffüs yolu enfeksiyonu olan tüberkülozun sinsi bir formda başlayarak afet sonrasında ilerleyen devirde karşımıza çıkabileceğini öngörülmektedir.
SAHRA TUVALETLERİ ÖNERİLİYOR!
Aydın, “Afet bölgelerinde hijyen şartlarının çok uygunsuz olduğu haberlerini alıyoruz. Bilhassa şahısların en acil gereksinimlerinden birinin tuvalet olduğunu biliyoruz. Bu maksatla hijyen açısından kâfi tuvaletler bölgeye kurulana kadar, akut periyotta muhtaçlığı giderebilecek “sahra tuvaletleri” kurulmasını önerebiliriz. Uygun alanlara 25 cm eninde 75 cm derinliğinde hendeklerin açılması ve iki ucuna tahtalar yerleştirilmesi kâfi olacaktır. Muhtaçlığını gideren bireyler hendek içine toprak atarak alanın kapatılmasını sağlayabilir. Bu formda dışkı aracılığı ile bulaşan enfeksiyonların önüne geçmek mümkün olur. Zira ilerleyen periyotta de su ve besin kaynaklı enfeksiyonlar beklemekteyiz. Dışkı ile kirlenen ellerin bir biçimde ağza götürülmesi ile kolera, norovirus ve rotavirus olmak üzere birçok ölümcül olabilen bakteriyel ve viral enfeksiyonlar oluşabilmektedir. Kolera tüm yaştan bireyleri etkileyebilmekte şiddetli dehidrasyon ve tedavi alınmazsa mevte yol açabilmektedir. Bu durumda süratlice en yakın sağlık kuruluşuna ulaşılmasını öneriyoruz.” formunda konuştu.
İlgili kuruma ulaşana kadar oral rehidratasyon sıvısı (ORS) hazırlanarak şahısların dehidrasyon durumunun geç kalınmadan minimuma indirilmesi gerekmektedir. ORS hazırlanması için bir litre kaynatılmış suya, bir çorba kaşığı toz şeker, bir çay kaşığı tuz, bir çay kaşığı karbonat eklenerek karıştırılması kâfi olacaktır. Bununla birlikte rotavirus başta bebekler ve çocuklar olmak üzere uzun süren ishal ve kusmalara neden olabilmekte bu manada çocukların da hijyen konusunda şuurlu olması gerekmektedir.
SİNEKLER ENFEKSİYON RİSKİNİ ARTIRIYOR!
Afet sonrası daha da ilerleyen periyotta, bölgede sineklerin artışına bağlı olarak artropod kaynaklı sıtma, riketsiya, tifüs üzere enfeksiyonlar artmaktadır. Bu nedenle vektörlerle savaşı göz arkası etmememiz gerekmektedir. Ayrıyeten ilerleyen devirlerde afet bölgesinde yaşayan bireylerin şarbon ve uyuz üzere cilt enfeksiyonlarına karşı da riskleri bulunmaktadır. Çadır kentler üzere toplu ömür alanları ilgili etkenlerin yayılımına neden olmaktadır. Tüm bunların yanında hayat şartlarına bağlı olarak hayvan kaynaklı leptospiroz ve kuduz üzere enfeksiyonlar da göz arkası edilmemelidir. Afet sonrası geç periyotta Hepatit A, E ve çocuk felci olaylarının sayısının arttığı bildirilmiştir. Sonuç olarak afet sonrası enfeksiyon idaresi uzun bir süreçtir ve bütün elemanları ile dikkate alınmalıdır. Her bir enfeksiyon için ilgili enfeksiyon denetim tedbirleri alınmalıdır.
