Kızamık Nedir?

Kızamık bilhassa çocukluk çağında çok sık görülen bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Beden direncini düşürdüğü için çocuk zatürre, orta kulak iltihabı, menenjite kadar ilerleyebilir.

Bu nedenle tüm dünyada yaygın olan ve önemli riskleri olan bu hastalığa karşı, aşılama yapılması hayati kıymettedir. Aşının yaygın olarak kullanılmasından sonra, hastalığın görülme sıklığında %95’lik bir azalma olmuştur.

Suçiçeği, kızamık, kızamıkçık, 6. ve 5. hastalık üzere hastalıklar döküntülü hastalıklar grubundadır. Bunların hepsi viral enfeksiyonlar yani virüsler yoluyla bulaşır, yüksek ateş ve öksürük üzere belirtiler gösterir.

Vücut direncini zorlayan bu hastalıklar çocuğunuzu güçsüz düşürebilir. Kızamığa yönelik bir tedavi bulunmazken, uygun bir bakımla hastalık bir müddet sonra resen geçer.

Bulaşıcı olan bu hastalıklarda döküntüler olduğu sürece bulaşma riski vardır. Bu nedenle bebeklik ve çocukluk periyodunda aşıların aksatılmaması, bulaşma ihtimaline ve enfeksiyonlara karşı hijyene dikkat edilmesi büyük kıymet taşır.

Kızamık Virüsü Hakkında

Dünyanın önde gelen bulaşıcı virüslerden biri de kızamıktır. Kızamık, çok sayıda çocuğun tıpkı anda hastalanmasına neden olabilir. Kızamık, bilhassa bağışıklık sistemini çok fazla etkilediği için beden direncinin zorlanmasına neden olur bu da zatürre, orta kulak iltihabı, beyin iltihabı üzere başka hastalıklara yer hazırlar.

Kızamık hastalığı, bilhassa kış ve ilkbahar aylarında görülmektedir. Bu da okul periyodu çocuklarında bulaşma riskini artırmaktadır. Bu yüzden okul devri yapılan kızamık aşısı bedenin bağışıklığı açısından epeyce değerlidir.

Kızamık Nasıl Bulaşır?

Kızamık, paramiksovirus kümesinden morbilli virüsünün yarattığı bir hastalıktır. Yükle çocukluk çağında görülse de yetişkinlik periyodunda de yaşanabilir.

Bulaşıcı salgın bir hastalık olan kızamık, direkt temasla ya da teneffüs yoluyla süratle bulaşabilir. Bu virüsler oda havasında bir saatten fazla kalabilir ve bu havanın solunmasıyla da bulaşabilir.

Hastalar döküntü başlamadan evvelki 4 gün ve başladıktan sonraki 4 gün hastalığı etraftakilere bulaştırabilir. Bulaştırıcılığın en ağır olduğu süreç ateş, öksürük üzere birinci belirtilerin ortaya çıktığı devirdir.

Kızamık olan şahısla temastan 8-12 gün sonra kızamık belirtileri görülür. Döküntüler ise 14 gün sonra ortaya çıkar. Kızamığı bir sefer geçirmek hastalığa ömür uzunluğu bağışıklık sağlar.

Belirtiler

Kızamık, önce nezle veya grip gibi başlar. Ardından çocukta şu belirtiler görülür:

• Ateş
• Kesik kesik ve ısrarcı öksürük,
• Burun akıntısı,
• Gözlerde kızarıklık,
• Işığa bakamama
• Akıntılı olmayan konjonktivit (gözde kaşınma, kızarıklık ve yaşarma)

Döküntü oluşmadan 2 gün evvel yanak içinde, alt azı dişler hizasında etrafı pembe-kırmızı bir halka ile çevrili, mavi-beyaz renkli 1 mm’lik lekeler oluşur. Bu lekeler bazen ağzın öteki yerlerine de yayılabilir.

Kızamığın belirtilerinden 2-3 gün sonra yüz ve saç çizgisinde döküntüler oluşur. 3 gün içinde kol-bacaklara ve gövdeye yayılır. Yüz ve uzunluğundaki döküntüler birleşebilir.
Deri, ödemli bir hal alır ve yüz şişer. Döküntüler bazen avuç içi ve ayak tabanlarında da görülebilir. Hastalığın şiddeti genellikle döküntülerin yaygınlığı ile orantılıdır.

Üçüncü günden sonra döküntüler esmerleşir ve kaybolur. Değişim yeniden baştan ayaklara yanlışsız ilerler. Deri artık pullanmaya başlar.

Döküntüler çıkarken ateş en yüksek düzeye çıkar. Bununla birlikte iştahsızlık, kırıklık, lenf bezlerinde şişmeler görülebilir.

Döküntülerin 3’üncü gününden sonra ateş hala düşmüyorsa; komplikasyon oluşabilir. Nadiren de olsa ani ateş ve nöbetle gelen, kanamalı döküntülerle seyreden ağır ‘kara kızamık’; yani ‘hemorajik kızamık’ genellikle ölümlere neden olur.

Hastalığın 15.-17. gününde beden virüsle çatışarak kızamığı denetim altına alır. Bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmadığı bireylerde bedenin gerekli antikorları üretememesi nedeniyle kızamık önemli komplikasyonlara neden olabilir.

Kızamık Komplikasyonları Nedir?

Komplikasyonlar morbilli virüsün neden olduğu iltihabi durumun yayılması ya da kızamıklı dokulara bakterilerin yerleşmesiyle olur. Daha çok orta kulak iltihabı ve zatürre görülür. Bazen apandisite de neden olabilir. Sinir sistemini etkileyerek nadiren beyin iltihabı (ensefalit) veya Guiallain Barré Sendromu da yapabilir.

Kızamık geçirdikten yıllar sonra 7-8’li yaşlarda çok korkulan Subakut Sklerozan Panensefalittir (SSPE) komplikasyonu görülebilir. Davranış bozukluğu ile başlayan ve yavaşça ilerleyen SSPE, geç dönemde istem dışı kasılmalara neden olur ve genellikle 2 yıl içinde ölümle sonuçlanır.

Kızamıktan kaynaklanan komplikasyonların bazı çocuklarda ortaya çıkması daha olası durumlardan biridir. Kızamık hastalığının sık görülen komplikasyonları şunlardır:

• Dehidrasyona neden olabilecek şekilde ishal veya kusma

• Orta kulak enfeksiyonu

• Göz enfeksiyonu (konjonktivit)

• Larenjit

• Pnömoni, bronşit ve krup gibi solunum yolu ve akciğer enfeksiyonları

• Ateşli nöbetler

• Beyin iltihaplanması

• Göğüs ağrısı

• Menenjit

• Öksürük

Bebeklerde ve Çocuklarda Kızamık

Kızamık, epeyce bulaşıcı bir virüsün neden olduğu bir enfeksiyon çeşididir. Kızamık virüsüne sahip olan biri öksürdüğünde yahut hapşırdığında, virüs damlacıkları havada yayılarak yüzeylere yapışır. Bebekler ve aşı olmayan çocuklar virüs damlacıklarını teneffüs ederek ya da dokunarak yüzlerine, ağzına ve gözlerine bulaştırabilir.

Özellikle aşı olmayacak kadar küçük bebeklerin, aşı olmamış çocukların, gebelerin ve bağışıklık sistemi sıkıntıları olanların enfekte şahıslardan uzak tutulması gerekir. Bebeğinizi virüsten uzak tutmak için ellerinizi sık sık yıkamalı, öksürürken ya da hapşırırken ağzınızı kapatmalı, tüm yüzeyleri temizlemeli, konutu daima havalandırma, bebekle bireylerin temas halini engellemeli, bağışıklığının güçlü olması açısından anne sütü ile beslemeye devam etmelisiniz.

Aşı olmayan bebekler ve çocukların hastalık seyri, olan çocuklara nazaran daha ağır bir seyir izlemektedir. Bu nedenle kızamık aşısı yapılması mümkün komplikasyonları da tedbire açısından son derece kıymetlidir.

Tanı Yöntemleri

Kızamık tanısı hastalığın erken devir belirtileri ve döküntüler yoluyla konur. Kesin teşhis için kandaki antikor seviyelerini ölçen serolojik testler, kan ve idrar analizleri ile damak sürüntüsü incelemesi yapılır.

Tedavi Yöntemleri

Kızamık Tedavisi

Kızamık öteki hastalıklara yol açmıyorsa tedavi gerektirmez. Lakin yatak istirahati, sulu yumuşak besinler önerilir. En değerlisi kâfi sıvı alımının sağlanmasıdır.

Kızamık, viral bir enfeksiyon olduğu için ikincil bakteriyel enfeksiyonlar olmadığı takdirde; antibiyotik önerilmez.

Gözkapakları ılık su ile temizlenebilir, yüksek ateş durumunda ateş düşürücü ilaçlar alınabilir. Oda havasının nemli tutulması değerlidir.

Ağır kızamık vakalarındaysa, vefat düşünülerek tedaviye yüksek doz A vitamini eklenir. Dünya Sağlık Örgütü gelişmekte olan ülkelerde kızamık geçiren her çocuğa A vitamini verilmesini önerir.

Kızamık Aşısı Ne Zaman Yapılmalı?

Ülkemizde kızamık aşısı 2, 4, 6. Ayın sonunda üçlü aşı olarak yapılır. Bu aşı kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarına karşı koruyucudur.

İlköğretim 1. sınıfta bir doz daha kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları uygulanır.

Yetişkinlerde Kızamık Aşısı

Kızamık, kızamıkçık, kabakulak üçlüsü çocuklukta yapılmışsa, erişkinlikte tekrar aşılama gerekmiyor. Yeniden de kızamık epidemisinin ağır olma riskinin bulunduğu askerlik üzere kalabalık ortamlarda tek doz da olsa aşı yapılıyor.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Çocuk beş gün boyunca evde istirahat etmeli ve okula gönderilmemeli
• Okul, kreş, iş ortamındaki kişiler, kızamık tanısı kesinleştikten sonra bilgilendirilmeli
• Kızamıklı çocuk ile temas eden kişiler 72 saat içinde aşılanmalı
• Eve başka kişilerin ziyareti engellenmeli
• Çocuk ayrı bir odada kalmalı ve odaya bakım veren kişi dışında kimse girmemeli
• Oda havalandırılmalı, nem düzeyine dikkat edilmeli ve güneş almalı
• Hastanın bakımından sorumlu kişiler maske kullanmalı
• Havuç, portakal, yumurta gibi A vitamininden zengin gıdalarla beslenmede