Çocuk nörolojisi neye bakar?

Konusu olan hastalıklar, ağır beyin hasarlarından, süreksiz felçlere, düzgün yahut berbat seyirli epilepsilerden kolay bayılmalara, otistik şikayetlerden, davranış bozukluklarına, kas hastalıklarından hudut yaralanmalarına kadar geniş bir yelpazede yayılır. Çocuk nöroloji doktorları gereken test ve tetkikleri uyguladıktan sonra şikayetlere ve elle muayene sonucuna nazaran teşhis koyabilmektedir.

Çocuk nörolojisi nedir ve muayene nasıl ilerler?

Pediatrik nöroloji yani çocuk nörolojisi yenidoğan, bebek, çocuk ve ergenlerde beyinle ilgili meselelerin teşhisi ve tedavisiyle ilgilenen bilim koludur. Hastaların rahatsızlıklarının ele alınmasında atılması gereken birinci adım, klinik değerlendirmedir.

Öncelikle birinci ağızdan ve çocukların yakınlarından rahatsızlığın seyri ve öyküsünün dinlenir bundan sonra da çocuk muayene edilir. Bu birinci klinik izlenimler, genellikle, birçok hastalık için tanıya götüren bilgileri ortaya çıkarır. Hastaların nörolojik meselelerinin ele alınmasında akla daima kimi ileri tetkikler (MRI ve EEG gibi) gelse de klinik değerlendirmenin çok belirleyici bir rolü vardır.

Vakit zaman hastaların testlerinden çıkan kimi aldatıcı sonuçlar, hastanın rahatsızlığı ile ilgili kolay klinik saptamalarla kıymetsiz kılınır. SMA, epilepsi, serebral palsi, mikrosefali, down sendromu üzere hastalıklar da çocuk nörolojisinin alanını ilgilendirmektedir.

SMA hastalığı

Gevşek bebek sendromu olarak da bilinen SMA hastalığı hareket hudut hücrelerinden kaynaklı nöro-müsküler bir hastalık. 3 evrede görülen SMA hastalığının en tehlikelisi SMA Tip 1 denilen evre. SMA Tip 1 hastalığının belirtileri çocukluk yaşlarından itibaren gözle görülebilir. SMA belirtileri içerisinde yutkunma ve teneffüs zorluğu, takviyesiz oturamama üzere problemler vardır.

Makul bir tedavisi olmayan SMA’da yalnızca birtakım bakımlar yapılarak, hastanın ömür kalitesinin artırılması değerlidir. SMA testi ile hastalık teşhis edilebilir. SMA test ile andaki düz kaslara karşı oluşan antikorlarin ölçüsü ölçülür. SMA bağışıklık sistemi tarafından düz kaslara karşı üretilen proteindir.

Epilepsi

Kaygılı aileler için “Epilepsi nedir?” sorusunun karşılığı “Epilepsi, beyin olağan aktivitesinin, hudut hücrelerinde süreksiz olarak meydana gelen olağandışı elektriksel aktivite sonucu bozulması ile oluşan klinik durum” formunda verilebilir. Epilepsi hastalığı beyinden kaynaklanan ve tekrar eden nöbetlerle kendini gösterir. Epilepsi belirtisi bu nöbetlerdir.

Nöbetlerde boş bakma, kasılma, denetim edilemeyen hareketler, şuurda değişiklik görülebilir. Çocukluk ve ergenlikte nöbetler yaygın olabilir. Epilepsi nöbetleri tedavisi için, aileden alınan kapsamlı bir hikaye, fiziki muayene, kan tetkikleri, eektroensefalografi ve görüntüleme metotları gereklidir.

Epilepsi büyük çoğunlukla tek bir ilaçla denetim altına alınabilir, başka çocuklarda ise birden fazla ilaç kullanımı olabilir. Nöbetleri bu ilaçlara karşın engellenemeyen çocuk hastalarda ise cerrahi formüllere başvurulur.

Çocuk nörolojisi hangi hastanelerde var?

Memorial Şişli, Ataşehir, Ankara ve Kayseri hastanelerinde çocuk nörolojisi kısmı vardır. Kısımda ilgili tetkikler uzman doktorlar tarafından yönetilir, tedaviler ise tekrar uzman tabip takımı tarafından yürütülür.

Çocuk nörolojisinde bilimsel yöntemler

Çocuk nörolojisi hastalarının beyin ve hudut sistemini ilgilendiren rahatsızlıkları çok çeşitlidir. Bunların içinde muayenehane kurallarında yardımcı olmaya çalıştığımız değerli müracaatlar şunlardır:

Yaşa uygun nörolojik gelişim sorunları:

• Yürümede gecikme
• Salık (hipoton) bebekler (SMA)
• Konuşma gecikmesi
• Otistik şikayetler
• Öğrenme ve okul sorunları (dikkat sorunları)

Şuur değişikliği veya tekrarlayan ataklar şeklinde seyreden durumlar:

• Ateşli havaleler
• Epilepsi nöbetleri
• Bayılma
• Katılma
• Baş ağrısı

Doğum döneminde veya gebelikte gelişen sorunlar:

• Zor doğuma bağlı beyin hasarları (Serebral palsi (CP), spastik veya hipoton felçler)
• Erken doğuma bağlı hasarlar (Spastik diparezi, tetraparezi)
• Doğumda kol sinirlerinin hasarı (Brakial pleksopati)
• Mikrosefali (Ufak baş büyüklüğü)

Güçsüzlük ve dengesizlik:

• Kas hastalıkları (Duchenne Kas Distrofisi)
• Sinir tutulumları (Guillain Barré Sendromu, Charcot Marrie Tooth Sendromları)
• Ataksiler

Görüntüleme (MRI, BT, US) ile saptanan durumlar:

• Hidrosefali (Beyinde su toplaması)
• Beyinde kistler (Araknoid kist)
• Beyin tümörleri
• Beyin kanaması, damar yumakları ve genişlemeleri (AVM, anevrizma)
• Omurilik doğumsal anomalileri (Spina bifida)

Hareket bozuklukları

• Tikler (basit tikler veya Tourette Sendromu)
• Distoniler (Kontrol edilemeyen düzensiz kasılmalar)
• Kore-atetoz (İstem dışı hızlı veya kıvrılma şeklinde hareketler)

Davranış bozuklukları:

Bunlar daha çok psikiyatrik konular olmakla beraber ek sorun olarak görülebilir.

• Hiperaktivite/dikkat eksikliği
• Sosyal uyum sorunları
• Takıntılar

Genetik veya metabolik sorunlar:

• Tiroit bezi sorunları
• Amino asit metabolizma bozuklukları (Fenilketonüri)
• Organik asit metabolizması sorunları
• Mitokondri hastalıkları
• Kromozom anomalileri (Down Sendromu)
• Yüz ve başka yapısal farklılıklarla belli olan genetik tablolar

Çocuk Nörolojisi Muayenesinde Değerlendirilen Özellikler:

• Genel durum, yaşa uygun tepki ve gelişim
• Oryantasyon ve bilgi durumu
• Baş büyüklüğü
• Konuşma ve hareket becerisi
• Koordinasyon, erişme ve denge
• Güç, yürüme becerisi
• Refleksler
• Patolojik ve yenidoğan refleksleri
• Görme ve işitme alanları
• Göz hareketleri ve göz dibi

Bu değerlendirmelerin bir kısmı, çocuk nörolojisi doktorları tarafına yaşa bağlı olarak, şüpheli ve yetersiz bilgi verebilir. Genel klinik tablo ve hikaye yine çok belirleyici olur. Ek testlerin önemi genelde bunlardan sonra belirginleşir. Hastalık olmasa da çocuğun nörolojik gelişimi ve muayenesi sağlık açısından önemlidir.